Πολιτική Ορθότητα και κοινωνία

Τα τελευταία χρόνια ακούμε όλο και περισσότερο να χρησιμοποιείται ο όρος «political correct», σε δημόσιες συζητήσεις. Εμφανίστηκε πρώτα στον κύκλο της πολιτικής, εν συνεχεία στον ευρύτερο χώρο των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας, και έχουμε φτάσει στις μέρες μας να εμφανίζεται από τις καλλιτεχνικές σκηνές έως την εκπαίδευση και από εκεί να μπαίνει πια και να εδραιώνεται στην καθημερινή μας ζωή.

Ο όρος "πολιτική ορθότητα" χρησιμοποιήθηκε για να αλλάξει το σκηνικό που υπήρχε έως και τον προηγούμενο αιώνα, -παγκοσμίως- ως προς την αντιμετώπιση των πολλών στους λίγους, στις μειονότητες, στη διαφορετικότητα, στις γυναίκες. Η αρχική θέληση ήταν να προστατευτούν άτομα που ήταν σε ευάλωτη θέση και να περιοριστεί το λεκτικό bullying. Η χρήση λέξεων όπως χοντρός, μαύρος, κλπ αντικαταστάθηκε σε εύσωμος, έγχρωμος, κλπ. Η "πολιτική ορθότητα" έγινε η ασπίδα προστασίας προς τους κοινωνικά αδικημένους, που η πολιτεία επιτέλους αποφάσισε να προστατεύσει αλλά ταυτόχρονα κάλυψε κάτω από το χαλί όλα τα καθημερινά και ουσιώδη προβλήματα που εκείνες οι ομάδες αντιμετώπιζαν και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν.

Το γεγονός, πως το λεξιλόγιο σε παγκόσμιο επίπεδο έχει αρχίσει να πατάει πάνω στο savoir vivre, δεν σημαίνει πως και η συμπεριφορά του ατόμου πλησιάζει στην έννοια του όρου της ενσυναίσθησης. Υπάρχει μια ουσιώδης διαφορά, άλλο είναι ότι προσέχω πως μιλάω και άλλο είναι ο σεβασμός και η αποδοχή σε οτιδήποτε είναι γύρω μου. Ο κόσμος αλλάζει, εξελίσσεται και αν κάτι διαχωρίζει την σημερινή εποχή από το παρελθόν αυτό σίγουρα είναι ο πολιτισμός και η ευγένεια. Ακόμα και στις διαπροσωπικές μας σχέσεις χρησιμοποιούμε την κοινωνική ευπρέπεια έναντι του λεκτικού κανιβαλισμού, ως ένδειξη πολιτισμένης κοινωνίας.

Παρολα αυτα, βρισκόμαστε σε εκείνο το σημείο, όπου δεν μπορούμε πια να ξεχωρίσουμε το χιούμορ από την προσβολή ή την ελευθερία του λόγου από την λογοκρισία. Είναι άραγε τόσο απλό να προστατευτούν τα ανθρώπινα δικαιώματα; Αρκεί απλά, να προσέχουμε πως μιλάμε;

Γιατί άραγε να πρέπει σε μια θεατρική παράσταση να χλευάσω την εμφάνιση ενός ανθρώπου για να κερδίσω το χειροκρότημα και τα γέλια; Από την άλλη αυτό δεν καλείται σάτιρα; Από Αρχαιοτάτων Χρόνων η σάτιρα και η γραφή αυτών των κειμένων εμπεριείχαν την σατιροποίηση της κοινωνίας, των θεσμών και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ατόμου. Αλλάζοντας η κοινωνία και υιοθετώντας την πολιτική ορθότητα, ακόμα και στα καλλιτεχνικά έργα, είναι ένδειξη αναβάθμισης και καλυτέρευσης της κοινωνίας μας ή μήπως επαναφέρεται η λογοκρισία, με διαφορετική ονομασία ώστε να γίνει αποδεκτή από τη μάζα της κοινωνίας μας;

Είναι αδιανόητο, στις μέρες μας να μην μπορούμε να κάνουμε χρήση της ανθρωπιάς και της ενσυναίσθησης μας, παρά να μένουμε μόνο στο λεκτικό κομμάτι της ανθρώπινης φύσης μας. Αντί να μάθουμε να χρησιμοποιούμε το συναίσθημα και οι όροι δημοκρατία και σεβασμός να πηγάζει από μέσα μας, μένουμε στην ορολογία που έχει κάποιος χρησιμοποιήσει. Μήπως λοιπόν, η λογοκρισία βρίσκεται ανάμεσα μας αλλά με μια διαφορετική ονομασία;

Αν απλουστεύσουμε τον όρο της πολιτικής ορθότητας θα παρατηρήσουμε πως έχει δυο συντεταγμένες. Η πρώτη έχει να κάνει με την αυτολογοκρισία του ατόμου και η δεύτερη με την λογοκρισία του συνομιλητή μας.

Ειναι διαφορετικη η έννοια του προσεχω πως μιλάω από το προσέχω πως σκέφτομαι και αντιδρώ. Μήπως λοιπόν, η κοινωνία μας έχει περισσότερο ανάγκη την εκπαίδευση του ατόμου ως προς την σκέψη του και τον τρόπο που “βλέπει” τον συνάνθρωπο του από την εκπαίδευση της ομιλίας;

Οι λέξεις έχουν δύναμη και γι’ αυτό είναι καλό να προσέχουμε πως τις χρησιμοποιούμε, αλλά η ισχύς τους αυξάνεται όταν τις ακολουθούν και τα έργα!

Βογιατζάκη Δέσποινα